Autor: Esencja

95 lat minęło…

W dniu 30 października 1928 roku w Gdyni założony został Klub Sportowy „GRYF”, którego kontynuatorem jest dzisiejszy Jacht Klub Morski „GRYF”.

Początkowo wydawało się, że fakt ten trudno będzie udokumentować. We wspomnieniach przedwojennych Gryfiaków wiele bowiem wydarzeń straciło na ostrości. Spierano się o daty, nazwiska, o ważkie momenty klubowego życia. W tej sytuacji znalezienie jakiegoś bezspornego dowodu narodzin „GRYFA” stało się nieodzowne. Uporczywe poszukiwania uwieńczone zostały, jeszcze w 1978 roku, pełnym sukcesem. Z pożogi wojennej uratowano bowiem sporo gdyńskich dokumentów z lat międzywojennych, a szczęśliwym trafem – zachowały się te najważniejsze: akty założycielskie i to w dość kompletnym zestawie. Znajdują się one w Archiwum Państwowym w Gdańsku, w roczniku 1928, pod sygnaturą nr 124/1367 . W oparciu o te dokumenty możemy dzisiaj z cała pewnością powiedzieć, że „GRYF” był pierwszym klubem sportowym powstałym w Gdyni. Powołali go do życia budowniczowie gdyńskiego portu i przedstawiciele społeczności, rozwijającego się na zapleczu tego portu – nowego miasta – GDYNI.

Lista członków założycieli, zachowana w aktach państwowych na karcie nr 603 nie jest długa i zawiera 41 nazwisk. Są na niej jednak nazwiska ludzi, którzy byli nie tylko pionierami rozwoju gdyńskiego ośrodka portowo – miejskiego, ale takie zapisali się w historii rozwoju całej polskiej gospodarki morskiej. Chlubimy się tym, że wśród założycieli, figurują takie nazwiska, jak: inż. Tadeusza WENDY – projektanta i Naczelnika Budowy Portu oraz inż. Mariana Bukowskiego – budowniczego portu gdyńskiego. Wśród pierwszych działaczy klubowych odnajdujemy także: dr Stanisława Darskiego – profesora i b. ministra żeglugi; kmdr Józefa UNRUGA – dowódcę floty, późniejszego dowódcę Marynarki Wojennej; dyrektorów Banku Gospodarstwa Krajowego – Wacława Wejersa i Maksymiliana Bergera; inż. Antoniego Garnuszewskiego-dyrektora Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie i Gdyni oraz legendarnego komendanta DARU POMORZA – Konstantego Maciejewicza. Działali w „GRYFIE” w tych pierwszych latach także kpt. Mikołaj Domaradzki, późniejszy kapitan portu w Gdańsku; Julian Rummel -dyrektor pierwszego polskiego przedsiębiorstwa armatorskiego „ŻEGLUGA POLSKA”; Hilary Ewert–Krzemieniewski – ówczesny prezes gdyńskiej palestry, bojownik o polskość Pomorza. O znaczeniu i potrzebie utworzenia klubu sportowego dla Gdyni świadczyć może również fakt osobistego zaangażowania w powstanie „GRYFU” ówczesnego Starosty Grodzkiego – Władysława Staniszewskiego oraz dyrektora Urzędu Morskiego – Józefa Poznańskiego.

Jak wynika z zachowanych w Wojewódzkim Archiwum Państwowym dokumentów, inauguracyjne zgromadzenie odbyło się w dniu 30 października 1928 roku w lokalu „Grand Cafe” w Gdyni, przy ul. Świętojańskiej o godzinie 19.00 (Karta nr 601, akt. nr 124/1367). Swoistym dowodem potwierdzającym powstanie tego dnia KLUBU SPORTOWEGO „GRYF” jest zachowany (karta nr 595) donos przodownika służby śledczej SADOWSKIEGO dla wydziału bezpieczeństwa i porządku publicznego w Gdyni, który informował nawet o składzie wybranego na tym zgromadzeniu – zarządu Klubu: prezes – dyrektor BGK Wacław Wejers, a sekretarzem i skarbnikami zostali pracownicy ówczesnego Urzędu Morskiego – Leopold Mistat i Karol Kraszewski.

Z zachowanego statutu dowiadujemy się, że pierwszy sportowy klub Gdyni jest… (kropki pochodzą z okresu tzw. „Władzy Ludowej”) organizacją apolityczną i ogólnodostępną. Skupiał w swych szeregach przede wszystkim ludzi zatrudnionych przy budowie portu i miasta: pracowników Urzędu Morskiego, Zarządu Budowy Portu, pracowników kolei i poczty oraz pierwszych przedsiębiorstw shipchandlerskich.

W nowopowstałym klubie nie brakowało oficerów marynarki wojennej i handlowej. Znaczna także była, jak na owe czasy, liczba kobiet, przeważnie żon i córek założycieli oraz członków „Gryfu”.